اکلیل یا گلیتر (Glitter) گروهی از ذرات درخشنده و براق هستند که از برش فیلم های نازک ورق های پلاستیکی مانند پلی اتیلن ترفتالات (PET) و فلزی مانند آلومینیوم بوجود می آیند. امروزه بدلیل مسائل زیست محیطی اکلیل ها بر پایه مواد زیست تخریب پذیر (Bio-Degradable) مانند سلولوز ساخته می شوند چراکه قبلا نگرانی های زیادی در مورد اثرات مخرب اکلیل بر طبیعت وجود داشت.
واژه انگلیسی مدرن «Glitter» از واژه انگلیسی میانه Gliteren گرفته شده است که احتمالاً از طریق کلمه اسکاندیناوی قدیم Glitra است. تاریخچه استفاده از اکلیل به سال ها قبل از میلاد مسیح بر می گردد. موادی مانند کانی های میکا و مالاکیت در طبیعت وجود دارند که زرق و برقی مانند اکلیل های امروزی دارند که گذشتگان از آن ها برای نقاشی و تزئین محیط اطراف خود استفاده می کردند. اما تولید اولین اکلیل های امروزی به ماشین کار آمریکایی Henry .F. Ruschmann نسبت داده می شود که در دهه 1930 ماشینی برای برش فیلم و کاغذ عکس اختراع کرد.
نمایی نزدیک از ذرات میکا، در گذشته میکا های معدنی را به خاطر بازتاب نوری و براقیت چشم نوازی که داشتند برای آرایش و تزئینات استفاده می کردند. ذرات میکا به خاطر افکت نوری که دارند بسیار شبیه گلیتر های امروزی هستند.
امروزه اکلیل ها کاربرد بسیار وسیعی در صنعت چاپ، رنگ و رزین، لوازم آرایشی ، کاغذ دیواری ، شمع سازی و حتی بدلیل زرق و برق بی نظیر، در تولید قلاب و طعمه های ماهیگیری استفاده می شود. سه عامل بسیار مهم در کیفیت اکلیل بسیار تاثیر گذارند که به شرح زیر می باشند:
گلیتر ها حاصل برش فیلم های متالایز در رنگ های مختلف هستند. ورق های متلایز در صنعت بسته بندی و روکش کاربرد بسیار زیادی دارند. نوع خاصی از ورق های متالایز که به ورق های داغی یا Hot Stamp مشهور هستند، در چاپ طلاکوب کاربرد بسیار زیادی دارند.
نوع و کیفیت فیلم یا ورقی که اکلیل از آن ساخته شده مهم ترین عامل در کیفیت اکلیل به شمار می آیند. تولیدکنندگان بزرگ اکلیل در دنیا به شدت توجه خود را بر روی کیفیت و پوشش های پیشرفته بر روی این ورق ها کرده اند. نکته جالبی که در این جا وجود دارد این است که اکلیل یکی از محصولات جانبی این ورق ها به شمار می آیند چرا که برای مثال نوع خاصی از این ورق ها که در صنعت چاب به نام ورق های داغی (Hot Stamps) در چاپ طلاکوب و نقره کوب استفاده می شوند. فیلم های اکلیل را بر اساس نوع پوششی که بر روی آن ها قرار می گیرد می توان به گروه های زیر تقسیم بندی کرد.
فیلم متالایز را می توان پایه ای ترین فیلم در ساخت اکلیل به شمار آورد. فیلم متالایز از رسوب بخار آلومینیوم بر روی ورق های PET بوجود می آید. ورق های متالایز در حالت پایه، رنگ نقره ای دارند که بر اثر پوشش رنگ های مختلف بر روی آن ها (معمولا یک لایه نازک از رنگ های شفاف) ورق های متالایز رنگی بوجود می آیند. ثبات رنگی این لایه نازک نقطه تمایز در ایجاد یک اکلیل درجه یک با درجه دو می باشد. منظور از ثبات رنگی، مقاومت آن ها در برابر حلال (Solvent Resistance) مانند استون، حلال های ویژه و … می باشد. همچنین این اکلیل ها نباید به مرور زمان در برابر نور خورشید رنگشان از بین برود. نکته پایانی در مورد فیلم های متالایز این است که امروزه اکلیل ها در صنایع پلاستیک و رنگ های کوره ای نیز استفاده می شوند، از این رو این فیلم ها باید بتوانند مقاومت خوبی در برابر حرارت (Heat Resistance) از خود نشان دهند.
فیلم های هولوگرام بر اثر یک لایه نازک شفاف بر روی همان ورق های متالایز ساخته می شوند. اگر به طور دقیق به ساختار این لایه نازک نگاه کنیم متوجه می شویم که ساختاری مانند دندانه های یک اره دارند. این ساختار اره ای شکل مانند یک منشور عمل کرده و نور در بر خورد با آن به رنگ های مختلف تجزیه می شود. عواملی که در کیفیت ورق های متالایز تاثیر گذار بود بر روی ورق های هولوگرام نیز صادق می باشد.
فیلم های رنگین کمانی یکی از جذاب ترین فیلم ها در ساخت اکلیل به شمار می آیند. این فیلم ها بر خلاف فیلم های متالایز و هولوگرامی، ساختاری نیمه شفاف دارند یعنی بخشی از نور از روی سطح آن ها بازتاب شده و بخشی دیگر از داخل آن عبور می کند (مانند پیگمنت های صدفی)، تفاوت دیگر آن ها با فیلم های هولوگرامی در این است که در این فیلم ها یک رنگ غالب وجود دارد و یک تا سه هاله رنگی را در زوایای مختلف از خود نشان می دهند اما در فیلم های هولوگرامی یک رنگ غالب مانند طلایی وجود دارد و هر هفت رنگ در تمام زوایا قابل مشاهده است.
واژه لومینوس ( Luminous ) به زبان ساده به معنای انتشار نور است. مواد لومینوس دسته های مختلفی دارند که مهم ترین آن ها مواد فسفرسنت و فلورسنت هستند.
امروزه فیلم های های اکلیل با پوشش های فسفرسنت و فلورسنت به منظور استفاده در صنایع مختلف تولید می شوند. عواملی که در کیفیت ورق های متالایز تاثیر گذار بود بر روی ورق های هولوگرام نیز صادق می باشد.
برش اکلیل در کنار فیلم اکلیل تاثیر بسیار زیادی بر روی درخشندگی اکلیل دارند . بهترین نوع برش برش ۶ گوش یا ۸ گوش در اکلیل ها هست چراکه بهترین پخش شوندگی نور در تمام زوایا از خود نشان می دهند.نقطه تمایز یک اکلیل درجه ۱ با درجه ۲ در نوع برش و یکدست بودن آن است .
لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ، و با استفاده از طراحان گرافیک است، چاپگرها و متون بلکه روزنامه و مجله در ستون و سطرآنچنان که لازم است، و برای شرایط فعلی تکنولوژی مورد نیاز، و کاربردهای متنوع با هدف بهبود ابزارهای کاربردی می باشد.
مواد دیگری در طبیعت وجود دارند که از لحاظ رنگی و ویژگی های نوری شبیه اکلیل هستند. مانند شن ، ماسه و ذرات میکا. این مواد از لحاظ قیمت، بسیار ارزان تر از اکلیل هستند. از این رو بعضی از تولید کنندگان به منظور کاهش قیمت محصول نهایی، این مواد را با ذرات اکلیل مخلوط می کنند. این ذرات وزنی سنگین تر و درخشندگی بسیار کم تری نسبت به ذرات اکلیل دارند.
نقطه تمایز یک اکلیل درجه ۱ با درجه ۲ در خلوص آن است به طوریکه در ۱ کیلو اکلیل درجه ۲ تنها نیمی از آن، ذرات خود اکلیل هستند و ما بقی آن را شن و ماسه تشکیل داده است.
لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ، و با استفاده از طراحان گرافیک است، چاپگرها و متون بلکه روزنامه و مجله در ستون و سطرآنچنان که لازم است، و برای شرایط فعلی تکنولوژی مورد نیاز، و کاربردهای متنوع با هدف بهبود ابزارهای کاربردی می باشد.
امروزه با پیشرفت صنعت رنگ و پوشش ، پوشش های پیشرفته تری بر روی اکلیل ها به منظور ایجاد براقیت بیش تر اعمال می شود. اکلیل ها را می توان بر اساس رنگ، شکل و اندازه به دسته های مختلفی تقسیم کرد.نقطه تمایز یک اکلیل درجه ۱ با درجه ۲ در خلوص آن است به طوریکه در ۱ کیلو اکلیل درجه ۲ تنها نیمی از آن، ذرات خود اکلیل هستند و ما بقی آن را شن و ماسه تشکیل داده است.
اکلیل های ساده اولین عضو از خانواده اکلیل ها به شمار می آیند. اکلیل های نقره ای و اکلیل های طلایی، مشهور ترین رنگ ها از خانواده اکلیل های ساده به شمار می آیند. دیگر طیف های رنگی مانند قرمز، آبی، سبز، بنفش و صورتی از رنگ های پر مصرف اکلیل های ساده هستند. این اکلیل ها از برش ورق های متالایز در انداره های مختلف (1/4 تا 1/700 اینچ) و شکل های گوناگون (6 گوش، رشته ای و …) ساخته می شوند.
اکلیل های ساده کاربرد بسیار وسیعی در صنعت چاپ، کاغذ دیواری، رنگ و رزین و شمع سازی دارند. همچنین این اکلیل ها تا دمای 200 سانتی گراد را تحمل می کنند از این رو گزینه مناسبی در تزریق پلاستیک به شمار می آیند.
اکلیل های هولوگرامی که در بازار به عنوان اکلیل هفت رنگ نیز شناخته می شود دومین عضو از خانواده اکلیل ها به شمار می آیند. اکلیل های نقره ای هفت رنگ و اکلیل های طلایی هفت رنگ، مشهور ترین رنگ ها از خانواده اکلیل های هفت رنگ به شمار می آیند. دیگر طیف های رنگی مانند آبی هفت رنگ، مشکی هفت رنگ، از رنگ های پر مصرف اکلیل های هفت رنگ هستند. این اکلیل ها از برش ورق های هولوگرامی در انداره های مختلف (1/4 تا 1/700 اینچ) و شکل های گوناگون (6 گوش، رشته ای و …) ساخته می شوند.
اکلیل های هولوگرامی کاربرد بسیار وسیعی در صنعت چاپ، لوازم آرایشی، رنگ و رزین و شمع سازی دارند. همچنین این اکلیل ها تا دمای 200 سانتی گراد را تحمل می کنند از این رو گزینه مناسبی در تزریق پلاستیک به شمار می آیند.
اکلیل های کملون که در بازار به عنوان اکلیل های رنگین کمانی (Iridescent Glitters) نیز شناخته می شوند سومین عضو از خانواده اکلیل ها به شمار می آیند. اکلیل های سفید هفت رنگ و اکلیل های داستر مشهور ترین رنگ ها از خانواده اکلیل های رنگین کمانی به شمار می آیند. دیگر طیف های رنگی مانند بنفش پاستلی، صورتی پاستلی و آبی پاستلی از رنگ های پر مصرف اکلیل های رنگین کمانی هستند. این اکلیل ها از برش ورق های رنگین کمانی در انداره های مختلف (1/4 تا 1/700 اینچ) و شکل های گوناگون (6 گوش، رشته ای و …) ساخته می شوند.
این اکلیل ها یک یا چند هاله رنگی زیبا بر روی خود دارند بطوریکه در صورت استفاده بر روی آستر های تیره این هاله های رنگی خود را بیشتر نمایان می کنند. بعضی از اکلیل های رنگین کمانی خاصیت فلورسنتی دارند که آن ها را به گزینه مناسبی برای تولید قلاب های ماهی گیری تبدیل گرده است.
اکلیل های مجیک یا اکلیل های خاص (Special Glitters) چهارمین عضو از خانواده اکلیل ها به شمار می آیند. اکلیل های مجیک در واقع ترکیبی از اکلیل ها با اندازه ها و رنگ های مختلف هستند. دیگر خانواده اکلیل ها مانند اکلیل های شب تاب (Phosphorescent Glitters) اکلیل های اشکال (قلب و ستاره و …) را می توان عضوی از اکلیل های مجیک به شمار آورد.
این اکلیل ها یک یا چند هاله رنگی زیبا بر روی خود دارند بطوریکه در صورت استفاده بر روی آستر های تیره این هاله های رنگی خود را بیشتر نمایان می کنند. اکلیل های مجیک کاربرد بسیار زیادی در طراحی های رزین اپوکسی، دیزاین ناخن و گریم های صورت دارند. همچنین این اکلیل ها می توانند یک ایده جالب در شمع سازی به شمار بیایند.
اکلیل ها بدلیل جلوه و براقیت چشم نوازی که دارند امروزه به طور گسترده در صنایع چاپ استفاده می شوند. ردپای آن ها را می توان از چاپ بر روی پارچه گرفته تا لیبل و کارت پستال مشاهده کرد. گلیتر ها در صنایع چاپ، غالبا به روش سیلک اسکرین به کمک حلال و بیس ها مخصوص استفاده می شوند هر چند به کمک روش نمکدانی (معمولا در سایز های درشت) بر روی شال ها و روسری ها نیز اعمال می شوند. اکلیل های سایز 008 (1/128 اینچ) و 001 (1/128 اینچ) مرسوم ترین سایز های اکلیل در چاپ سیلک می باشند که از توری های 16 تا 32 به راحتی عبور می کنند. گلیتر ها در مقیاس های صنعتی، معمولا به روش چاپ روتاری بر روی پارچه اعمال می شوند به این صورت که طرح مورد نظر به با استفاده از یک رزین شفاف بر روی پارچه اجرا می شود و اکلیل ها با کمک یه دستگاهی مانند سرند، بر روی پارچه ریخته می شوند. اکلیل ها تنها بر روی قسمتی از پارچه که رزین اعمال شده می چسبند و طرح مورد نظر به صورت یک بافت اکلیلی از دستگاه خارج می شود.
نکته بسیار مهمی که در اینجا وجود دارد این است که تنها از اکلیل های درجه 1 باید در این صنعت استفاده شود چراکه به دلیل وجود خاکی که در اکلیل های درجه 2 وجود دارد احتمال دارد آسیب جبران ناپذیری به دستگاه ها وارد شود. همچنین از آن جا که اکلیل های درجه 2 نسبت حلال هایی نظیر ریتارد و اتیل استات مقاوم نبوده، در حین فرآیند چاپ، این اکلیل ها رنگ پس دهند از این رو گزینه مناسبی به هیچ عنوان به حساب نمی آیند.
در عصر کنونی و با اختراع لامپ، شاید کم تر کسی انتظار این را داشت صنعت شمع سازی نه تنها محو نمی شود، بلکه رشد قابل توجهی نسبت به گذشته پیدا می کند. هرچند که امروزه بیش تر به جنبه های دیگر شمع مانند تزئینات نسبت به روشنایی توجه شده است به طوریکه امروزه شمع ها جز لاینفک دکوراسیون های داخلی شهری شده اند. از این رو تولیدکنندگان و فعالان این صنعت، با حفظ کیفیت روشنایی و سوخت شمع، تمرکز خود را به شدت بر روی ظاهر شمع ها معطوف کرده اند.
گلیتر ها با توجه به تنوع رنگ بی نظیر و همچنین براقیت چشم نوازی که دارند، امروزه از عناصر پر کاربرد در صنعت شمع سازی به حساب می آیند. اکلیل ها سایز 008 و 001 مرسوم ترین سایز ها در این صنعت به شمار می آیند هر چند تولیدکنندگان شروع به استفاده کردن از سایز های درشت کرده اند که البته مهارت بیش تری را می طلبد. اکلیل های ساده (نقره ای، طلایی، قرمز و …) طبیعتا انتخاب اول شمع کاران هستند ولی استفاده از اکلیل ها هولوگرامی، کملیون و حتی مجیک به خاطر رنگ های خارق العاده ای که دارند رو به افزایش هست.
نکته مهمی که در اینجا وجود دارد این است که در این صنعت همانند صنایع چاپ، استفاده از اکلیل های درجه 1 توصیه می شود چرا که اکلیل ها درجه 2 علاوه بر اینکه جلوه و براقیت شمع را کاهش می دهند بدلیل وجود خاکی که در آن ها وجود دارد باعث می شود اکلیل ها به سطح شمع خوب نچسبیده و شمع ها بعد از مدتی به اصطلاح کچل شوند.
خودکار اکلیلی، فوم اکلیلی، چسب اکلیلی همه اینها تنها بخشی از کاربرد اکلیل ها در صنعت نوشت افزار به حساب می آیند. اکلیل ها بدلیل براقیت و تنوع رنگ بی نظیری که دارند توانسته جای خود را به خوبی در این صنعت پیدا کنند. امروزه استفاده از فوم های اکلیلی در بازار ایران نسبت به گذشته رو به افزایش است. این فوم ها بدلیل اکلیل به کار رفته بر روی آن ها، در نگاه اول توجه مشتریان به خود جلب می کنند به طوریکه نسبت به نمونه های سنتی آن (فوم های رنگی ساده) بیش تر به فروش می روند.
تولید کنندگان این فوم ها بدلیل رقابت زیادی که در تولید این محصول وجود دارد، ترجیح می دهند که از اکلیل های درجه 2 استفاده کنند اما نکته ای که وجود دارد این است در اکلیل های درجه 2 به دلیل خاکی که وجود دارد عملا چگالی بیشتری دارند (برای مثال حجم 1 کیلو اکلیل درجه 1 با حجم 2 کیلو اکلیل درجه 2 برابری می کند) که مصرف اکلیل را دوچندان می کند و همچنین به مرور زمان این فوم ها دچار کچلی می شوند پس مانند دیگر صنایع توصیه می شود از اکلیل های درجه 1 در این صنعت نیز استفاده شود.
تولیدکنندگان محصولات آرایشی همواره در پی استفاده از موادی با براقیت بالا و در عین حال مناسب برای پوست می باشند. گلیتر ها در کنار پیگمنت های صدفی از موادی هستند که در کاربرد زیادی ساخت سایه های گلیتری، برق لب، شاینر، لاک ناخن و … دارند. گلیتر های مجیک و گلیتر های داستر از جمله اکلیل هایی هستند که در دیزاین ناخن به خوبی شناخته شده هستند. از آنجایی که اکثر گلیتر ها بر پایه PET هستند هیچگونه ضرری برای پوست ایجاد نمی کنند.
نکته مهمی که در این جا وجود دارد این است که در لاک های ناخن حلال هایی مانند استون وجود دارد پس توصیه می شود در تولید این محصولات از اکلیل های مقاوم در برابر حلال (Solvent Resistance Glitters) استفاده شود.
امروزه نیاز روز افزونی در صنعت پوشش های اتوموبیلی برای استفاده از رنگ ها و پوشش هایی با براقیت بالا وجود دارد. پیگمنت های صدفی از جمله موادی هستند که تنوانسته اند به این نیاز به خوبی پاسخ دهند. اخیرا گلیتر ها نیز در کنار این پیگمنت ها در پوشش های اتومیبلی به چشم می خورند. گلیتر ها غالبا بر روی رینگ چرخ، آینه های بغل و لوازم داخلی و خارجی استفاده می شوند. یکی از نگرانی های در گذشته در مورد گلیتر ها در این صنعت وجود داشت این است، گلیتر های معمولی بر روی سطح زبری ایجاد می کنند و رنگ کاران مجبور بودند چند لایه کیلر بر روی سطح اعمال کنند تا این زبری را از بین ببرند. اما امروزه گلیتر هایی تولید می شوند که هنگام استفاده، بر روی سطح به طور موازی قرار گرفته و هیچگونه زبری ایجاد نمی کنند.
دکوراسیون ها داخلی را می توان از عناصر اصلی طراح های داخلی ساختمان در نظر گرفت. مجسمه، ساعت، پیشخوان، کابینت و … همگی از اشیایی به حساب می آیند که در این امر دخیل هستند. امزوزه استفاده از سینک های طرح گرانیتی و کورین ها نسبت به نمونه های سنتی بیشتر به چشم می خورند. چرا که دست تولیدکنندگان برای طرح های متنوع تر در این زمینه بسیار باز تر هست و همچنین معمولا نسبت به نمونه های سنگی و فلزی اقتصادی تر هستند. خوشبختانه گلیتر ها در این مورد هم توانسته اند جای خود را به خوبی پیدا کنند. گلیتر ها قبل از لایه نهایی یا با مواد اصلی سنگ مصنوعی مخلوط شده یا با ژلکوت بر روی لایه زیرین اعمال می شوند. گلیتر های نامنظم و گلیتر های فسفرسنت از گزینه های خلاقانه ای به شمار می آیند که می توانند افکت های چشم نوازی را در این محصولات ایجاد کنند.
گلیتر ها همچنین در ساخت روکش های هولوگرامی کابینت های هایگلاس به چشم می خورند. به طوریکه با تابش نور خورشید بر روی آن ها افکتی لاکچری ایجاد می کنند.
از دیگر مصارف گلیتر ها در دکوراسیون داخلی را می توان در ساخت مجسمه های پلی استری، ساعت های دیواری و منسوجات رزینی اشاره کرد.
استفاده از گلیتر ها در صنایع پلاستیک از حدود 30 سال پیش در ایران شروع شد. هنگامی که صنعتگران شروع به استفاده از گلیتر ها در تزریق پلاستیک برای تولید رومیزی ها، شانه های پلاستیکی و … کردند. اما موردی که در سال های اخیر غافلگیر کننده بود این است که صنعتگران شروع به تولید مستربچ های گلیتری با استفاده از اکلیل ها کرده اند. چرا که این مستربچ ها برای تولید ظروف و قطعات پلاستیکی اکلیلی استفاده می شوند. اکلیل ها سایز 008 و 001 مرسوم ترین سایز ها در ساخت مستربچ های گلیتری به شمار می آیند هرچند استفاده از سایز های درشت تر در ساخت قطعات پلاستیکی در دستگاه اکسترودر نیز رایج است.
نکته مهمی که در این جا وجود دارد این است که در این صنعت باید از اکلیل های مقاوم به حرارت(Heat Resistance Glitters) استفاده شود چراکه اکلیل های معمولی و درجه 2 در هنگام فرآیند تزریق در دستگاه اکسترودر به خاطر حرارت ذوب می شوند.
